Zaraza Mayera

Zaraza Mayera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	zarazowate
Rodzaj	zaraza
Gatunek	zaraza Mayera
	Nazwa systematyczna
	Orobanche mayeri (Suess. & Ronniger) Bertsch & F. Bertsch; Flora von Württemberg und Hohenzollern. Zum Gebrauch auf Wanderungen, in Schulen und beim Selbstunterricht. 2nd ed. Stuttgart: Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft; 1948.
Synonimy
	Orobanche alsatica var. mayeri;
	Orobanche alsatica var. mayeri;

Zaraza Mayera (Orobanche mayeri (Suess. & Ronniger) Bertsch & F. Bertsch) – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Występuje w Karpatach (Słowacja, Polska, Rumunia) oraz na pojedynczych stanowiskach w Niemczech. W Polsce rośnie tylko w Pieninach. Do lat 90. XX wieku był uważany za endemiczny dla Badenii-Wirtembergii^[3]. Okazy tego gatunku odkrył Adolf Theodor Mayer w 1940 roku, przy czym uznał, że należą do zarazy wielkiej. Wkrótce potem wyodrębniono dla nich takson – odmianę w ramach zarazy alzackiej^[3].

Morfologia

Łodyga: Jasnożółta, jasnobrązowa lub czerwonawa, o wysokości 20–60 cm, pokryta łuskami. Łuski dolne trójkątne, liczne. Łuski górne lancetowate, rzadkie^[4].
Kwiaty: Zebrane w licznokwiatowy kłos. Kwiaty siedzące w kątach przysadek. Dwie, dwuzębne działki kielicha. Korona kwiatu żółtawa, jasnobrązowa, różowa lub czerwonawa, o długości 15–20 mm. Szyjka słupka prawie naga. Znamię żółte lub pomarańczowe, dwułatkowe^[4].
Owoce: Torebka. Nasiona liczne i drobne^[4].

Biologia i ekologia

Geofit. Jest rośliną bezzieleniową, bez korzenia. Pasożytuje na okrzynie szerokolistnym (Laserpitium latifolium). Kwitnie od lipca do sierpnia. Rośnie na skałach, w górskich murawach, prześwietlonych borach i w okrajkach, na podłożu wapiennym^[4].

Zagrożenia i ochrona

W latach 2004–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 podlega ochronie częściowej^[5]. Gatunek został umieszczony w polskiej czerwonej księdze roślin^[4] w kategorii CR (krytycznie zagrożony). Znajduje się także na polskiej czerwonej liście w tej samej kategorii^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-18] (ang.).
↑ ^a ^b Renata Piwowarczyk. Orobanche mayeri (Suess. & Ronniger) Bertsch & F. Bertsch – a species new to Poland. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. 80 (3), s. 179-183, 2011. DOI: 10.5586/asbp.2011.020. [dostęp 2017-12-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-18] (ang.).

[rp-3] Renata Piwowarczyk. Orobanche mayeri (Suess. & Ronniger) Bertsch & F. Bertsch – a species new to Poland. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. 80 (3), s. 179-183, 2011. DOI: 10.5586/asbp.2011.020. [dostęp 2017-12-11]. (ang.).

[CZK-4] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[rozp2014-5] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]